Meclis Komisyonunda Enerji Madenler Tartışıldı

 Bugün burada Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni tartışıyoruz Komisyonumuzda. 

    Bu söz konusu teklifle 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 5 ayrı maddesinde, 4646 sayılı DoÄŸalgaz Piyasası Kanunu'nun 4 ayrı maddesinde, 5346 sayılı YEK Kanunu'nun 12 ayrı maddesinde, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve DoÄŸal Mineralli Sular Kanunu'nun 5 ayrı maddesinde, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 15 ayrı maddesinde düzenlemeler yapılıyor. Ben burada 3213 sayılı Maden Kanunu üzerindeki görüşlerimi biraz daha fazla bildirmek için bulunuyorum. 

    Bu kanun, 1985 yılında yürürlüğe girmiÅŸ, o tarihten bugüne -20'si 2002'den sonra olmak kaydıyla- tam 23 kez deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ. Kanunun kendisi toplamda 52 maddeymiÅŸ ancak bu süreç içerisinde bu 23 deÄŸiÅŸiklikle 19 ek madde, 44 geçici madde olmak üzere toplam 63 yeni madde eklenmiÅŸ.

    Ben, alt komisyonunun raporlarına da baktım. O raporlarda, tutanaklarda, zannedersem, Maden Mühendisleri Odası bir ÅŸeyden bahsetti -doÄŸru mu, bilmiyorum, burada bürokratlara sormak lazım, Bakanlık temsilcilerine sormak lazım- ÅŸu anda, Bakanlık bürokratlarının yeni bir maden kanunu üzerinde çalıştığından bahsetti, en azından ben o ÅŸekilde okudum. Bu, doÄŸru mudur, bilmiyorum. EÄŸer, bu doÄŸruysa, böyle bir çalışma varsa o zaman biz niçin bu 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 5 maddesini deÄŸiÅŸtirmek için ÅŸu anda çalışma yapmaktayız? 

    Bu 5 deÄŸiÅŸiklikle ruhsat uzatım taleplerine Bakan onayıyla on iki aylık süre esnekliÄŸi kazandırılmak isteniyor. Ruhsat bedeli ödemelerindeki cezalar hafifletilecek. Rutin iÅŸletme faaliyetlerinin kesintiye uÄŸramaması için bazı iÅŸ ve iÅŸlemlerde Hazine ve Maliye Bakanlığından alınan "Borcu yoktur." yazısının aranmaması söz konusu. Ruhsat devirlerinde alınmak zorunda olan ÇED izni ve iÅŸ yeri açma izinlerinin ruhsat devirlerinde muhafaza edilmesi gibi konularda birtakım kolaylıklar getiriliyor. Yani biz bugün burada maden iÅŸletmelerine, madencilere bol bol kolaylıklar getirmek için bir araya gelmiÅŸ durumdayız. GeçmiÅŸe baktığımızda da onlarca düzenlemede maden iÅŸletmecilerimize, maden sanayicimize bol bol kolaylıklar getirmiÅŸiz. 

    Yer altında çalışan madencilerimize Soma katliamının ardından en az 2 asgari ücret ödenmesine karar verildi. Ki bu hakikaten yerinde bir karardı, doÄŸru bir uygulamadır. Mesela, bu 2 asgari ücretten 1 tanesini ÅŸu anda devlet ödemekte. Ayrıca, KDV istisnaları, gümrük vergisi muafiyetleri, vergi muafiyeti, sigorta primi iÅŸ veren muafiyeti, yatırım yeri tahsisi, faiz desteÄŸi gibi muafiyetler, istinaslar ve destekler mevcut. Amaç ne? Amaç, bu kanun teklifinin genel gerekçesinde belirtildiÄŸi gibi, maden sektöründe faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluÅŸları ile özel sektör yatırımcılarının faaliyetlerini daha saÄŸlıklı ve hızlı ÅŸekilde gerçekleÅŸmesini temin etmek maksadıyla ihtiyaca yönelik düzenlemeler yapmak. Yani maden ÅŸirketlerinin faaliyetlerini daha saÄŸlıklı ve hızlı ÅŸekilde gerçekleÅŸmesini temin etmek için ihtiyaca yönelik düzenlemeler yapıyoruz ve biz bunu sıklıkla yapıyoruz. Bugün burada yapmaya çalıştığımız da bu. 

     Peki, madenlerde çalışan işçilerimiz için ne yapıyoruz, neler yaptık bugüne kadar? Göz göre göre gelen Soma maden faciasından sonra, 301 madencimizi kaybettikten sonra hafta sonu tatili verdik, iki asgari ücret verdik, baÅŸka? Bir de bu temmuz ayında yaptığımız düzenlemeyle Soma Kömürleri A.Åž.'nin maÄŸdur ettiÄŸi 2.800 işçinin yıllardır alamadıkları kıdem ve ihbar tazminatlarını yani haklarını hak sahiplerine teslim ettik. Ben bunu önemsiyorum, önemli bir ÅŸey yaptık ve bu konuda Komisyonumuzun da katkı vermesini önemsiyorum. Temmuz ayındaki düzenleme esnasında bir konunun altını çizmiÅŸtim hem Komisyon çalışmalarında hem de Genel Kurulda. Evet, bu düzenleme önemli, hakikaten önemli ancak biz bu düzenlemeyle Soma'daki maÄŸduriyeti, Ermenek'teki maÄŸduriyeti, Türkiye'deki madencilerin maÄŸduriyetini tam anlamıyla gidermiÅŸ olmayacağız demiÅŸtim, eksik kalacağını demiÅŸtim, hakikaten de eksikti. Çünkü Soma'da Uyar Madencilikten sekiz yıldan beri birikmiÅŸ maaÅŸlarını, kıdem tazminatlarını, ihbar tazminatlarını, sakatlık ve ölüm tazminatlarını alamayan 740 işçimiz daha var. O gün o iÅŸin temsilcileri bu Komisyon çalışmalarına gelmiÅŸti, burada ikili görüşmeler yaptı, milletvekilleriyle görüştüler, Grup BaÅŸkan Vekilleriyle görüştüler, bu çatı altında Uyar Madencilik işçilerine birtakım sözler verildi, bu maÄŸduriyetin bir ÅŸekilde giderileceÄŸi konusunda birtakım sözler verildi. Bu ve buna benzer sözler geçmiÅŸte de esasında verilmiÅŸti. 2015 yılında Uyar Madenin maÄŸdurları, Uyar MadenciliÄŸin maÄŸdur ettiÄŸi işçiler Meclise gelmiÅŸlerdi, Mecliste eylem yapmışlardı ve o günkü BaÅŸbakanımız, bugünkü CumhurbaÅŸkanımızla bir görüşme gerçekleÅŸtirmiÅŸlerdi. Benim bildiÄŸim, oradaki canlı ÅŸahitler de bunu söylüyorlar; o günkü baÅŸbakanımız, bugünkü CumhurbaÅŸkanımız bu maÄŸduriyetin mutlaka giderileceÄŸi konusunda işçilerimize sözler vermiÅŸti. Aradan zaman geçti ancak bunca mücadeleye raÄŸmen sorun giderilmedi ve artık bıçak da kemiÄŸe dayandı. GeçtiÄŸimiz günlerde Uyar maÄŸdurları, Ermenek'teki yoldaÅŸlarıyla birlikte eÅŸ zamanlı, iki koldan Ankara'ya yürüyüş baÅŸlattı. Ancak yürüyüşleri Manisa Salihli'de kolluk güçleri tarafından durduruldu. En çok sevindiÄŸimiz nokta Salihli'de herhangi bir sıkıntı yaÅŸanmadı. Salihli'deki kolluk güçleriyle madenciler kötü manzaralara sebebiyet vermediler; gözaltı oldu, yedi saat boyunca gözaltında kaldılar, ifadelerinin arkasından serbest bırakıldılar ancak Ermenek'teki madenciler, Soma'daki madenciler kadar ÅŸanslı deÄŸildi, orada bütün Türkiye'nin kamuoyunu, vicdanını rahatsız eden görüntüler ne yazık ki yaÅŸandı. 

    DeÄŸerli BaÅŸkan, bu insanlar -bahsetmiÅŸ olduÄŸum bu insanlar, Uyar Madencilik maÄŸdurları- yıllarca hukuk mücadelesi verdiler, yedi-sekiz yıl boyunca hukuk mücadelesi vermek zorunda kaldılar. Sonunda haklı oldukları mahkemelerce tescillendi, bu insanların ellerinde mahkeme kararı var. Bu madencilerimizin bir kısmı maden kazası geçirmiÅŸ ve ne yazık ki uzuvlarını kaybetmiÅŸler. Manisa milletvekillerimiz biliyor, gözlerini kaybeden, bacaklarını kaybeden, maden kazasında ölen ne yazık ki yurttaÅŸlarımız var. Bunların büyük bir kısmı -madende çalışmak zor, yeraltında çalışmak zor- ciÄŸerlerini bu çalışma esnasında kaybetmiÅŸler, birçoÄŸu malulen emekli, ÅŸu anda 1.800-1.900 lira emekli maaşı alarak -çalışamıyorlar da kendileri- hayatlarını devam ettirmeye çalışıyorlar. Kazalarda ölmüş madencilerimiz var, yakınları var, babalarının hakkını, eÅŸlerinin hakkını, ölüm tazminatlarını alamamış insanlar var. Uyar MadenciliÄŸin maÄŸdur ettiÄŸi işçilerden 10 kiÅŸi daha sonra 301 madenciye mezar olan Eynez Maden Ocağı'ndaki o kazada hayatını kaybetmiÅŸ. Bu insanlar, Uyar Madencilikten alacaklarını alamadan rahmetli olmuÅŸ. 

    Kısaca, ortada büyük bir maÄŸduriyet var ve bu maÄŸdurların sesini duyurmak için bir yürüyüş yapmak istiyorlar ve ne yazık ki buna izin verilmiyor. Ancak izin verilmemesi, sorunları da çözmüyor. Ä°ÅŸin kötüsü, iÅŸin vahim tarafı, bunca maÄŸduriyete sebebiyet veren Uyar ailesinin, bunca teÅŸvik verdiÄŸimiz, bunca istisna tanıdığımız, kolaylıklar saÄŸladığımız maden sektöründe çeÅŸitli isimlerde çalışmaya devam ettiÄŸi iddia ediliyor; bunu işçilerimiz iddia ediyor. Hatta son dönemde bu aileye iki ayrı maden sahası tahsis edildiÄŸi de söylenmekte, iddialar arasında. Ä°ronik olan, hatta trajik olan ne biliyor musunuz? Biz burada, daha önce olduÄŸu gibi, maden ÅŸirketlerine birtakım kolaylıklar saÄŸlamak için toplandık, tartışıyoruz. Teklif sahibi milletvekillerimiz, maden ÅŸirketlerinin faaliyetlerini daha saÄŸlıklı ve daha hızlı sürdürmeleri için bir Kanun Teklifi hazırlamışlar ve bu teklif kanunlaşırsa bunca maÄŸduriyete sebep olan Uyar ailesi, belki de -bu iddialar doÄŸruysa- bu kolaylıklardan faydalanacaklar. Yani biz burada maden ÅŸirketlerine kolaylıklar saÄŸlıyoruz, birtakım avantajlar saÄŸlıyoruz; bir tane ÅŸirket var, bir aile var Uyar ailesi, bu kadar maÄŸduriyete sebebiyet vermiÅŸ, hâlen daha bu ÅŸirketin, bu ailenin burada, bu ülkede madencilik yaptığı iddia ediliyor. Ben, bunu içime sindiremiyorum. EÄŸer bizim burada yapacağımız kolaylıklardan, hızlandırmalardan bu ÅŸirket faydalanacaksa ben bunu içime sindiremiyorum ne yazık ki. Åžu anda Salihli'de işçi temsilcileri oturma eylemi yapıyorlar. Demin bahsettiÄŸim, içlerinde iki gözünü, iki kolunu, iki bacağını kaybetmiÅŸ kardeÅŸlerimiz de var. Dışarıda, Soma'da, Ermenek'te maÄŸdur edilmiÅŸ madencilerimizin çığlıkları var. Önümüzde ise Maden Kanunu... Ä°nanın, bu durum benim vicdanımı kanatıyor. Eminim sizin de vicdanınızı kanatıyordur. 

    DeÄŸerli BaÅŸkan, deÄŸerli milletvekilleri; bu, vicdana ters durumla ilgili bir ÅŸeyler yapmalıyız, bir ÅŸeyler yapmak için çaba göstermeliyiz ve ben, bir ÅŸeyler yapabileceÄŸimize de inanıyorum. İşçiler, Enerji Bakanıyla görüşme talep etmiÅŸlerdi, bildiÄŸim kadarıyla bu görüşme yaÅŸanmadı. Daha sonra TKÄ° Genel Müdürüyle bir görüşme yaptılar; oradan da bir ÅŸey çıkmadı. İşçilerimiz hâlen daha bu sorunun çözüm yeri olarak Meclisi görüyorlar ki haksız da sayılmazlar. Bu Meclis, bu yüce Meclis Türk halkının Meclisi. Evet, Meclis çözüm yeri olabilir, olmalıdır da. Bu konuda daha önce, Temmuz ayında siyaset kurumu inisiyatif almıştı, Meclis inisiyatif almıştı, Sayın BaÅŸkanımız inisiyatif almıştı ve 2.800 insanın alacaklarını, haklarını vermiÅŸtik. 23 Temmuz'du zannedersem, o Kanun Teklifi geçtiÄŸi zaman. Benim çocuÄŸumun doÄŸum tarihi 23 Temmuz, yanında olamadım ve üzülmüştüm; çocuÄŸumun yanında olamadığıma üzülmüştüm ve bunu paylaÅŸtım sosyal medyada. Bir madenci yakını altına "Evet vekilim, siz bugün belki çocuÄŸunuzun yanında deÄŸilsiniz ama emin olun 2.800 ailenin çocuklarını güldürdünüz." yazmış. Bu Meclis çatısı altında biz, 2.800 ailenin çocuklarını güldürdük. 

    Åžimdi, aynı ÅŸekilde maÄŸdur olan Uyar Madencilik maÄŸdurları da aynı özveriyi, aynı anlayışı Mecliste, bizlerden beklemekte. Geçen hafta bu insanlar Meclise geldiler, siyasi partilerin Grup BaÅŸkan Vekilleriyle görüşmeye çalıştılar. BildiÄŸim kadarıyla, MHP'nin ve Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Grup BaÅŸkan Vekilleriyle görüşemediler. En büyük talepleri, iktidar partisiyle ve Meclis BaÅŸkan Vekiliyle görüşmekti. Åžu an aldığım habere göre, yarın büyük ihtimalle buraya gelecekler ve bu görüşme olacak. Saat 17.00'da olacakmış zannedersem. Umarım, bu görüşmeden istenilen sonuç çıkar çünkü Özlem Hanım'ın bu konuda hassas olduÄŸunu daha önceki çalışmalarımızda, daha önceki konuÅŸmalarımızda biliyoruz. Bu konuda da bizim Komisyon olarak üzerimize düşen -Komisyonda görev alan her siyasi partiden milletvekili arkadaşımız var- görevi yapmamız gerektiÄŸine ben inanıyorum. Teklifin tümü üzerinde söyleyeceklerim benim bunlar. Daha sonra maddeler hakkında da görüşlerimi aktarmaya çalışacağım. Dedi