SOMA ARAŞTIRMA KOMİSYONU RAPORU

Soma Maden Kazalarını Araştırma Komisyonu Raporuyla ilgili TBMM’de basın toplantısı düzenleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Komisyon çalışmaları sonunda ortaya konan rapor,  AKP’nin sorunları ve sorumluları halının altına saklama gayretinin bir yansımasıdır. Biz hukuki ve idari yönden sorumlu ararken komisyon raporu teknik bilgi yığını olarak karşımıza çıkmış olayın özüne dokunulmamıştır.  Komisyon raporunda madenler konusunda hükümetin ve bakanlıkların yetkilerinden bahsedilmiş ancak sorumlulukları görünmezden gelinmiştir.  . Maden kazalarından bahsedilmiş ancak failler ortaya konulmamıştır. İhmalden bahsedilmiş ancak ihmalkârın kim olduğu açıklanamamıştır. Dünyadaki maden ruhsatlarının nasıl verildiği anlatılmış, ancak Türkiye’de ruhsat izinlerinin bizzat başbakana bağlandığı zikredilmemiştir. Soma Maden Kazalarını Araştırma Komisyonu Raporunda; maden ocaklarının işletilmesindeki usulsüzlükler ve rant uygulamaları, Hükümetin maden işletmecisi firmalarla olan ilişkileri, maden kazasında hükümetin ve ilgili bakanlıkların idari ve hukuki sorumluluklarından, taşeronluk ve dayıbaşılık sisteminin maden kazalarına etkisinden, mahkeme tarafından tutuklanan 8 kişi dışında ilgili bakanlar ve bürokratların koltuklarını korunmasından, mahkemelerin talep ettiği soruşturma izinlerinin reddedilmesinden bahsedilmemiştir. Komisyon raporu bu haliyle hükümetin sorumluluktan kendisini sıyırmak için gösterdiği çabaya destek vermektedir. Oysa hükümetin Soma faciasındaki hukuki sorumluluğu Anayasa, Kanun ve yönetmeliklerle ortadadır. Soma Maden Kazalarını Araştırma Komisyonu Raporuna ilişkin vermiş olduğumuz muhalefet şerhinde maden sektöründe yaşanan sorunlar, maden kazalarının sorumluları ve maden kazalarını önlemeye yönelik önerilerimiz açıkça ortaya konmuştur.” dedi. 

Soma Araştırma Komisyonu Raporu ve bu raporla ilgili Milliyetçi Hareket Partisi’nin hazırladığı muhalefet şerhiyle ilgili olarak TBMM’de basın toplantısı yapan Soma Maden Kazalarını Araştırma Komisyonu Üyesi MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY,“ 13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa’nın Soma ilçesindeki Eynez kömür madeni ocağında meydana gelen facia neticesinde 301 maden işçimiz feci şekilde hayatını yitirmiş, 486 işçimiz yaralanmıştır. Bu kaza ile anne ve babalar evlatlarını, kadınlar eşlerini, çocuklar babalarını yitirmiştir. Yüzlerce eve ateş düşmüş, milletimizin canı yanmış, olay bütün dünyada infial uyandırmıştır. Soma’daki maden faciası sonrasında kurulan Maden Kazalarını Araştırma Komisyonu 4 Haziran 2014 tarihinde çalışmalarına başlamıştır. Gerek Soma’daki facia gerekse de son 2 ayda yaşadığımız maden kazaları madencilik sektöründeki asıl sorunun yönetim ve denetim sorunu olduğunu göstermektedir. Her iki sorunun merkezinde hükümet vardır.  Komisyonun Türkiye’deki madencilik sektörünün sorunları ve Soma faciasının araştırılması için yapmış olduğu çalışmalar sonunda ortaya konan rapor iktidar partisinin sorunları ve sorumluları halının altına saklama gayretinin bir yansımasıdır. Zaman zaman çalışma sürecinde çalışmanın seyrini etkileyecek tutumlara da tanık olunmuştur. Örneğin, 27 Eylül günü Soma’daki programımızda komisyon başkanı soru yönelttiğimiz şirket yöneticilerine “Bize her konuda cevap vermek zorunda değilsiniz.” denilerek muhataplar yönlendirilmeye çalışılmıştır. Bu anlayış karşısında komisyon çalışmaları boyunca deyim yerindeyse gündüz vakti elimizde Diyojen’in feneri ile “sorumlu” aradık! Hukuki ve idari yönden biz sorumlu ararken komisyon raporu bir teknik bilgi yığını olarak karşımıza çıkmıştır. Madenciliğe ilişkin pek çok teknik bilgi ve mevzuat bilgisi ile komisyon raporu doldurulmuştur. Komisyon raporu bu haliyle hükümetin sorumluluktan kendisini sıyırmak için gösterdiği çabaya destek vermektedir.”

Soma Araştırma Komisyonu Raporu Olayın Özüne Dokunmamaktadır.

Soma Araştırma Komisyonu Raporunun teknik bilgi yığını olduğunu söyleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “  Soma Araştırma Komisyonu Raporunda maden ocaklarının işletilmesinde hükümet ve ilgili kurumlar eliyle yapılan yanlış tercihlerden, maden ocaklarının işletilmesindeki usulsüzlükler ve rant uygulamalarından, maden çalışanlarının çalışma koşulları ve özlük haklarından, taşeronluk ve dayıbaşılık sisteminin maden kazalarına etkisinden, hükümetin maden işletmecisi firmalarla olan ilişkileri, Hükümetin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının, TKİ’nin MİGEM’in, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının başta Soma faciası olmak üzere maden kazalarındaki idari ve hukuki sorumluluklarından, Mahkeme tarafından tutuklanan 8 kişi dışında ilgili bakanlar ve bürokratların koltuklarını koruduğundan, Mahkemelerin talep ettiği soruşturma izinlerinin reddedildiğinden bahsedilmemektedir. Dünyadaki maden ruhsatlarının nasıl verildiği anlatılmış, ancak Türkiye’de ruhsat izinlerinin bizzat başbakana bağlandığı zikredilmemiştir. Soma A.Ş.’nin Eynez ocağını hangi ekonomik ve teknik risklerle devir aldığı, devir sonrası yaşanan büyük üretim artışlarının nedenleri sorgulanmamıştır. Soma Kömür İşletmelerinin 2010 yılından bu yana gerçekleştirdiği 5 kat üretim artışının nasıl ve ne pahasına gerçekleştirdiğinden bahsedilmemiştir.”dedi.

Madenlerin üretim teknolojisiyle AKP’nin yönetim teknolojisi 150 yıl öncesinde buluşmuştur

Madenlerimizin üretim teknolojisiyle AKP’nin yönetim teknolojisi 150 yıl öncesinde buluştuğunu söyleyen Soma Maden Kazalarını Araştırma Komisyonu Üyesi MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “  Normal bir düzende kârlılık teknoloji yatırımıyla, özlük haklarında iyileştirmeler suretiyle işçilerin motivasyonlarını arttırmayla gerçekleşir. Oysa AKP döneminde kârlılık çalışanların haklarının ve iş güvenliğinin yok edilmesiyle arttırılmıştır. Teknoloji yatırımı yokken, madenlerimiz halen 100-150 yıl öncesinin teknolojisi ile üretim yaparken dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 150 yıl öncesinin maden kazalarını örnek göstererek “fıtrat” açıklaması yapması insana değer vermeyen bir zihniyetin dışa vurumudur. Madenlerimizin üretim teknolojisiyle iktidarın yönetim zihniyeti 150 yıl öncesinde buluşmuştur.”dedi.

Yetki var, Sorumluluk yok!

Madenler konusunda yetkili olan hükümetin yaşanan usulsüzlükler ve maden kazaları sonrası sorumluluğu üstünden atmaya çalıştığını söyleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “Komisyon raporundaki en önemli noksanlık facianın sorumluları arasında hükümetin gösterilmemesidir. Oysa hükümet, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Soma’daki maden faciasının başta gelen sorumlularıdır. Madenlerin ruhsatlandırılması, ruhsat izni verilmesi sürecinden başlamak üzere, işletme izninin verilmesi, projelendirme, ihale yöntemi, rodövans, hizmet alımı, şartname ve sözleşmelerin hazırlanması, yönetmelik, yönerge ve talimatların çıkarılması, çalışma düzeni, üretim hacminin belirlenmesi, fiyatlandırılması, denetlenmesi ve hâsılı akla gelen gelmeyen her konuda her süreçte yetkili olacaksınız, bu yetkileri kullanacaksınız ancak bir kaza olduğunda, yüzlerce can gittiğinde, usulsüzlük meydana çıktığında sorumlu olmayacaksınız! Yetki var sorumluluk yok! Oysa hükümetin Soma faciasındaki hukuki sorumluluğu Anayasa, Kanun ve yönetmeliklerle ortadadır. Komisyon raporu bu geniş mevzuat listesini görmezden gelmektedir. İktidarın ve komisyon raporunun içine düştüğü trajikomik durumun özeti budur.”dedi.

                      AKP maden şirketleriyle işbirliği yapmıştır

Hükümetin maden şirketleriyle işbirliği yaptığını söyleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Hükümet MİGEM ve TKİ aracılığıyla maden şirketleriyle birlikte rant, aşırı kazanç ve üretim hırsı üçgeninde bir işbirliği yapmıştır. İşbirliği maden ocaklarının işletilmesi sözleşmelerine de yansımış; “sözleşmede belirtilen miktarın üzerindeki üretimin de satın alınacağı” ifadesi sözleşmelerde yer almıştır. Maden şirketleriyle hükümet arasındaki ilişkiler görmezden gelinmiştir.  Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı TKİ eliyle maden sahalarında ihalesiz ve yönetim kurulu kararı olmaksızın ek işler ve süre uzatımı verilmiştir. Örneğin, Soma’da faaliyet gösteren iki şirket olan İmbat A.Ş. ve Soma A.Ş.’ye bu yolla 4 milyar TL’yi geçen ek gelir sağlanmıştır. Diğer bir ifadeyle, TKİ 4 milyar TL’lik bir yolsuzluğun mimarı olmuştur. Soma Kömür İşletmeleri ve Uyar Madenciliğin AKP ile ilişkini bilmeyen yoktur. Ancak komisyon raporu malûm olanı görmezden gelmiştir.”dedi.

Maden ruhsatlarını verenler ve denetleyenler aynı kişiler

Maden ruhsatlarını veren ve madenleri denetleyenlerin aynı kişiler olduğunu söyleyen MHP’li AKÇAY, “ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Denetim Hizmetleri Daire Başkanı M. Hacı Eminoğlu’nun bakan onayıyla 2 Mayıs 2014 tarihinde TKİ Yönetim Kurulu üyesi olarak atanmıştır. Durumun çarpıklığına bakınız ki bu kişi hem denetim mekanizmasının başı olacak hem de denetlenecek birimin yönetiminde olacak! Soma faciasından 3 gün sonra bu kişi görevinden geriye dönük olarak tam da 13 Mayıs günü istifa ettirilmiştir. Kaderin cilvesine bakınız ki, 13 Mayıs’tan daha eski bir tarihte istifa ettirilememiştir. Çünkü 13 Mayıs günü yani 301 kişinin hayatını kaybettiği gün TKİ Yönetim Kurulu üyesi olarak “huzur hakkı ödemesi” almıştır. Maden İşleri Genel Müdürlüğünde Daire Başkanlığı görevinde bulunan Mehmet Tombul TKİ Yönetim Kurulu üyeliğine atanmıştır. Maden ocaklarında ruhsatların verilmesi, denetimi ve projelerin incelenmesi ile ilgili madencilik faaliyetleri MİGEM tarafından yürütülmektedir. MİGEM’deki bir dair başkanının denetleyecek olduğu TKİ’de yönetim kurulu olması iki kurum arasındaki denetim ilişkisini iş ilişkisine dönüştürmüştür. Bir başka yönetim krizi de doğrudan MİGEM genel müdürün konu almaktadır. 22 Temmuz 2007 seçimlerinde Konya’dan AKP milletvekili aday adayı olan Mehmet Hamdi Yıldırım 26 Mart 2008 günü MİGEM genel müdürü olarak atanmıştır. Bu kişi Soma’daki maden faciası sonrasında kurumun hiçbir sorumluluğunu ve görevini yerine getirememesine rağmen 15 Temmuz 2014 tarihinde adeta ödüllendirilerek Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı müsteşar yardımcısı olarak atanmıştır.”dedi.

Sorumlular bütün açıklığıyla ortadadır.

          Soma Maden Kazası Araştırma Komisyonu Raporunda hükümetin sorumluların gizlendiğini söyleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Komisyon raporu suya sabuna dokunmadan hükümeti maden facialarının sorumluluğundan kurtarmak istemektedir.Dönemin başbakanı “sen bu ülkenin başbakanına yuh çekersen tokadı yersin” derken komisyon raporu hayatını kaybeden maden işçilerinin ailesine adeta tokat atmıştır. Başbakanlık müşaviri olan bir kişinin Soma’da vatandaşımızı tekmelerken komisyon raporu bu tekme tokatlardan, devlet ricalinin beyanlarından etkilenmiştir. Soma’daki maden faciası önlenebilir bir vakadır. Dolayısıyla bu olayın vuku bulması sonrasında kullanılan “fıtrat” ifadesi insan fıtratına aykırıdır. Bu denli büyük faciaların yaşanması günümüzün üretim standartlarında mümkün değildir. Dolayısıyla “Soma faciasının ve diğer maden kazalarının sorumlusu kim?” sorusunun cevabı komisyon raporunda gizlenmek istense de sorumlular bütün açıklığıyla ortadadır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, MİGEM, TKİ ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı facianın idari ve hukuki sorumlularıdır. Bu kurumlar kanunlarla kendilerine verilen görevleri yerine getirmiş olsaydı facia önlenebilirdi.Buna rağmen komisyon raporunda;Yetki var ama sorumluluk yoktur.Olay var ama fail yoktur.İhmal var ama ihmalkâr yoktur. İktidar hem suçludur, hem güçlüdür. Komisyon raporunun özeti budur.”dedi.