Çilek Para Etmiyor

EKONOMİ

Aydın'ın Sultanhisar ilçesi ve Atça ilçelerinde adını dünyaya tanıtan mis kokulu çilekler üretiliyor. Üretimin bugünlerde hızlı bir şekilde devam ederken üreticiler çileğin para kazanmadığını çözüm aradıklarını belirttiler.

 

 Çilek üreticilerinden Ercan Sarıkaya şunları söyledi.

“Bizler şu anda çilek hasadı yapmaktayız. Çilek hasadındaki satışlarımız bu sene bayağı bayağı kötü.

 

Şu anda çilek satışlarımız 8 lira 10 lira 12 lira bandında,çilek satıyoruz. Bizim çileğimizin maliyeti şu anda 18 lira 20 lira yani 1 dolara takip ediyor.

 

Yapılan masraflar arasında işçi masrafları gübre masrafları mazot masrafları 1 yıl öncesine göre yüzde %300 oranında artış gösterdi. Bu artış oranına göre bizim birim fiyatlarımızda hiçbir artış olmadı.

 

Bunun sebepleri açıkçası ihracatın  düşük olması sanayi ürünündeki sanayicinin mal almayışı nedenlerden birisi. Sanayiye mal alamıyor.Buna neden olarak dış ülkelerden bizim maliyetimizden altında mal alıp o malı pazarlıyor. Burada bizim büyük bir sorunumuz var. Bunu biz çiftçi olarak üretici olarak kendi imkânlarımızla baş edemiyoruz.

 

 Bunun tarım politikasından devlet kanallarından düzenlenmesi birim fiyatlarının oluşturulması gerekiyor. Durum böyle gittiği için çiftçi her yıl yavaş yavaş üretimi bırakmaktadır. Ve her yıl daha da üretim azalıyor.

Aydın bölgesinde 15.000 dekar çilek yetişiyor. Buranın insanlar halkı genellikle açık fabrika olarak görüyoruz biz bu çilek üreticiliğini, Bu bir tarım sanayisi oluşturuyor. Bu işin sanayisi yok ihracata düşük. İç piyasada da bu fiyatlara kaldırmıyor.Çilek çok yoğun  hasat yapıyoruz. İç piyasada halkın alım gücü de düşük olduğundan, biz fazla ürün pazarlayamıyoruz.

 

 Mazot masrafları yol masrafları da yüksek olduğu için büyük şehirlere giden çileğin fiyata 40 TL bandında satılırken bizler burada 10 liraya çileği satamıyoruz. Bu aradaki uçurumun kalkması gerekiyor.

 

 Çilek de enflasyon ölçülüyor.

 

Çilek de enflasyon ölçülmez. Çileğin maliyeti olan mazottur gübredir fidesi olan bunlarla ölçülüyor bu enflasyon. İstanbul'daki satış fiyatı 40 lira 50 lira diye çileğin enflasyon ölçüldü mü Biz çiftçi olarak çok mağdur oluyoruz. 8 liraya 10 liraya çilek satıyoruz.

 

ÜRETMEZ İSEK DAHA KARLI OLACAĞIZ.

 

. Yıl geçtikçe çiftçiliği bırakıyoruz çiftçi sayımız azalıyor. Çilek'teki bu yılki işçi masrafları gübre masrafları 1 kilo çileğin 20 lira maliyeti var. Bizler örtü altı çilek yetiştiriyoruz. Örtü altı yetişen çilek açık tarla çileğinden daha pahalı daha masraflı. Geçen seneye nazaran işçi masrafları üçe katladı. Gübreler üçe katladı. Bizler 20 TL'nin altında çilek satıyoruz. Bu sene zararımız çok büyük. Seneye ne yapacağımızı bilmiyoruz bu şartlarla bu durumda.Buniş yapılmaz.

 

Bu konuyu yetkililere söylediniz mi? Bakanlığa anlattınız mı?

 

İlçe tarımlarımız var birliklerimiz var onlar geliyorlar kontrollerini yapıyorlar. Bizlere üretim konusunda pazar konusunda herhangi bir yardımcı oldukları yok. Devlet kanallarına gelince biz hiçbir devletin kanalına ulaşamıyoruz.

 

TARIM BAKANI ÜRETMEYİN DEDİ

 

 Bundan 20 gün önce tarım bakanımız geldi. Dediği  kelime şuydu madem para kazanamıyorsunuz az üretin dedi. Üretmeyin dedi. Biz üretmesek ne yapmamız lazım. Bu kadar işimiz var emeğimiz var ailemiz var. Biz üretmesek ne yapacağız hırsızlık mı yapalım. Dolandırıcılık mı yapalım

. Biz bu soruyu devlete soruyoruz. Çiftçi olarak ne yapmamız gerektiğini bilmiyoruz.

 

Bizlere önderlik yapılıp mazotta gübrede indirim yapılıp diğer maddelerdeki malzemenin fiyatlarını düşürtülerek bizlere yardımcı olabilirler. Fakat biz kimselere ulaşamıyoruz.. Ben bu tarlada 40'a yakın işçi ile çalışıyorum. Şu anda her bir işçinin maliyeti 310 lirayı buluyor.. bir kilo çileğin toplama maliyeti 5 lirayı buluyor. Bizler de çileği 10 liraya satıyoruz. Şu anda çilek üreticisi ve çiftçi bu dediklerimi birebir yaşıyorlar. Bu yanımızda çalışan işçiler emeğini almak istiyorlar bizler veriyoruz. İnanın bunlara bu işçilere ödemek için gerektiği zaman krediler çekiyoruz. Kredileri öderken de zorlanıyoruz. Bir yıldan öbür yıla kredi aktarıyoruz borç aktarıyoruz.. bu nereye kadar devam edebilir ne kadar yapabiliriz bilmiyorum.

 

ÇİLEĞE 9 AY ÇOCUK GİBİ BAKILIYOR.

 Çilek bahçesinde çalışan işçiler ise şunları söyledi. Bizler emeğimizin karşılığını alıyoruz sabah erken saatte 06.00'da başlıyoruz öğlen 12.00'de 12.30'da bırakıyoruz Devamlı 40derece üzerindeki çadırın altında çilek toparlıyoruz

.

Çilek zor bir iş. Aynı çocuk gibi 9 ay tarladan örtü altından çıkılmıyor. Bir taraftan otunu temizliyorsunuz bir taraftan çilek topluyorsunuz diğer taraftan fidan kırıyorsunuz. Yani çileğin işi hiç bitmiyor.

 Yaz kış çalışıyoruz emeğimizin karşılığını alıyoruz. Şu anda çilekten mal sahipleri para kazanamıyor. Bize az para verseler biz yetişemiyoruz. Çoluk çocuk her şey meydanda. Çok zor mal sahipleri her gün işçi çalıştırıyor Bu millet aç. Biraz devletimiz görsün bizi dedi.

 

 Bizler hafta başı olduğu zaman paramız alıyoruz ama bunların maliyeti çok otu fidanı var dikimi var. Çileğin içinden çıkılmıyor. Üretici içinde çalışan için de çok zor. Yapacak bir iş de yok mecburen geliyoruz..

 

Sultanhisar ilçesi belediye başkanı Osman Yıldırım çilek ve yöredeki yetiştiricilerin zorluklarına şöyle anlattı.

 

Bölgemiz Poli kültür tarım yapan Nadide ilçelerden birisiyiz. Bölgemizde çay ile muz haricinde her şey üretiyorduk. Şimdi muz da üretmeye başladık.

 

Şu anda üretim yapabildiğimiz 60.000 dekara yakın bir arazilerimiz var. Bunun arasında en çok uğraştığımız üzerine titrediğimiz tek bir şey var bu sene özellikle bu da çilek.

Çilek bitkisi 1984 yılından sonra ilçemizde her yıl katlana katlana  üretilmeye başladı.

 

 Bu bölgede 7.000 dekar arazide yaklaşık 100.000 ton çilek üreten çiftçi  var. Geçtiğimiz yıllarda bu çilek'te dalgalanma oluyordu ama. Fakat geçtiğimiz yıl ile birlikte bu sene ciddi anlamda bir pazar problemi var. Bunu geçtiğimiz dönemdeki pandemiye mi bağlamak lazım yoksa Rusya Ukrayna savaşına bağlamak lazım.

 

 Bilindiği gibi bizim en büyük pazarımız Rusya ve Ukrayna pazarıydı. Hükümetin bu pazar konusunda çiftçilerin ihtiyacı var bizi  desteklemeleri gerekiyor.

 

Eğitimde sağlıkta olduğu gibi tarımda da bir politika olması lazım.

 

Yıllardan beri tarım politikası olmadığından ülke bu hale geldi. Bu konuda sadece Sultanhisar değil tarımda hayvancılıkta hep sıkıntımız var. Düne kadar kendi kendine yetebilen 7 ülkeden biriydik. Şimdi ise dışarıdan saman yonca Mısır tarım ürünleri alan ülke haline geldik.

 

 Geçtiğimiz günlerde tarım bakanı bu konudan bahsetti. Ben de diyorum ki 21 senedir neredeydiniz. Bakın şu anda çiftçilerin girdim maliyetleri %300 artı. Buyurun temiz çileği her zaman bir dolara satardık. Çilek  ise şimdi en fazla 12 lira 13 lira bandına kadar çıkabildi.%400 %300 girdisi olan bir ürünün fiyatları çok düşük. Şu anda bizim toptancı halimizde 8 lira ile 10 lira arasında çilek satılıyor.

 

 Böyle bir maliyet olamaz. Geçtiğimiz sene cımbız denilen bir Hadise çıktı sanayiye gönderdiğimiz. Meyve suyu fabrikalarına gönderdiğimiz iç piyasada 15 liraya satılırken 8 liraya meyve suyu fabrikalarına gönderiyorduk. Bu sene ise hale verdiğimiz fiyat 8 lira 9 lira. Demek ki sanayiye vereceğimiz çilek 4 lirayı 5 lirayı geçmeyecek.

 

 Biz bu işi bırakacağız Bizim çiftçimiz bu işi bırakacak Biz bıraktığımız zaman o zaman ne olur diye bilemiyorum. Şunu söylerim bizler çok ürün sattığımız halde zor durumdaysak tek ürün elde eden yerler nasıldır kim bilir. Soğan parasını düşürülürken bir tane soğan parasına 1 kilo çilek parası satmaya başladık.

 

Geçtiğimiz sene hükümetimizi uyardık. Yunanistan'ın Türk patentiyle Rusya'ya mal gönderdiğini tespit ettik. Birçok problemle uğraşırken bir de Yunan hükümeti ayak oyunu yapmak suretiyle bizden malı alıyor. Kendi amblemini vurarak Yunanistan çilleğiy miş gibi. Neden öyle yapıyor çünkü Yunanistan Avrupa Birliği ülkesi. Rusya öyle olunca Yunanistan'ın çileğini almıyor onlar da bizim patentimizi kullanarak satıyorlar.

 Her şeyle tek tek uğraşmak zorunda kalıyorsunuz. Bizler örtüaltı çilek yapıyoruz maliyetlerimiz çok fazla. Silifke Emiralem Uşak gibi üretimi yapılan yerlerde açıkta tarımda üretiliyor. Oradakinin maliyetleri bizlere nazaran düşük. Bizler  çileğe 9 ay bakıyoruz 3 ayda bu parayı toplamaya çalışıyoruz.Dedi